Yangi AQSH tariflari aksiyalarga zarba berdi, oltinni kuchaytirdi — global bozorlar qizigan
Butun dunyo bo'ylab moliyaviy bozorlar ketma-ket ikkinchi kun keskin pasayishni boshdan kechirmoqda, oltin esa Oq uy tomonidan boshlangan kutilmagan savdo tarangliklari fonida yangi tarixiy maksimumlarga chiqmoqda.
Tramp ma'muriyati chorshanba kuni AQSHga import qilinadigan avtomobillar va ularning qismlariga 25 foizlik boj joriy etilishini e'lon qildi. Bu chora xalqaro maydondagi taranglikni kuchaytirdi va Osiyoda shov-shuvga sabab bo'ldi — Yaponiyadagi Nikkei va Janubiy Koreyadagi KOSPI indekslari darhol salbiyga o'tdi.
Amerikalik avtomobil gigantlari pozitsiyasini yo'qotmoqda
Investorlar bu yangilikka xavotir bilan javob qaytardi. AQSHning yirik avtomobil kompaniyalari jiddiy zarba oldi: General Motors aksiyalari 7.36% ga tushdi, Ford aksiyalari 3.88% ga tushdi, Stellantisning AQSH bo'linmasi esa 1.25% ga tushdi.
Avtomobil qismlari ishlab chiqaruvchilari ham bosim ostida qoldi — Aptiv va BorgWarner aksiyalari taxminan 5% ga pasaydi. Bu global ta'minot zanjirlari barqarorligiga bo'lgan xavotirlarni aks ettirdi.
Indekslar minusda: Wall Street bosimga chiday olmadi
AQSH fond indekslari sessiyani sezilarli yo'qotishlar bilan yakunladi:
- Dow Jones: -155.09 punkt (-0.37%) — 42,299.70
- S&P 500: -18.89 punkt (-0.33%) — 5,693.31
- Nasdaq: -94.98 punkt (-0.53%) — 17,804.03
Xavotirli tendensiya: bozor olti oy ichida ilk marta ketma-ket ikki oy pasayish arafasida
Agar bu dinamika davom etsa, AQSH fond bozorlari mart oyini ketma-ket ikkinchi oy pasayish bilan yakunlashi mumkin — bu so'nggi marta o'tgan yil oktabr oyida kuzatilgan. Investorlar xavfli aktivlarga qaytishga shoshilmayapti, chunki Vashingtondan kelayotgan ritorika hali ham keskinlashmoqda.
Yevropa avtomobil gigantlari ham bosim ostida: aksiyalar qizil zonada
Eski dunyo bozorlarini ham salbiy to'lqin chetlab o'tmadi. Yevropada savdo "qizil zonada" yakunlandi, yirik avtomobilchilarning aksiyalari ayniqsa kuchli zarba oldi:
- Volkswagen: -1.26%
- BMW: -2.55%
- Mercedes-Benz: -2.69%
Indekslar pastlab bormoqda: ikki haftalik minimum
Pan-yevropa STOXX 600 indeksi 0.44% ga tushib, 546.31 punktga yetdi — bu oxirgi ikki haftadagi eng past yopilish ko'rsatkichi. MSCI global indeksi ham 0.33% ga tushib, 843.19 darajasida yopildi.
Tariflar va Fed siyosati investorlarni cho'chitmoqda
Tarif urushining kengayishi haqidagi yangiliklar faqat alohida sohalarga emas, balki butun bozor kayfiyatiga ta'sir ko'rsatdi. Yangi boj to'lovlari global iqtisodiy tiklanishni sekinlashtirishi va Federal rezervni kutilgan foiz stavkalarini tushirishni kechiktirishga majbur qilishi mumkin.
Bozorlarni barqarorlashtirish bo'yicha so'nggi urinishlarga qaramay, umumiy noaniqlik yuqori bo'lib qolmoqda va investorlar hanuz ehtiyotkor.
Valyuta tebranishlari: dollar zaiflashdi, yevro tiklandi
- Dollar indeksi 0.33% ga pasayib, 104.29 darajasida to'xtadi
- Yevro 0.4% ga ko'tarilib, $1.0795 ga yetdi
Avtomobil sanoatiga bog'liq mamlakatlar valyutalari pasaydi:
- Meksika pesosi: -0.86%
- Kanada dollari: -0.29%
Kanada javobga tayyorlanmoqda: Ottavadan ogohlantirish
Savdo tarangligi kuchayib borayotgan paytda Kanada bosh vaziri Mark Karni payshanba kuni AQSH chet el avtomobillariga boj joriy qilsa, Kanada tomoshabin bo'lib turmasligini aniq bildirdi. Karni Kanadaning javobi "aniq bo'lmagan, ammo samarali" bo'lishini aytdi — bu esa mojaroda moslashuvchan, lekin qat'iy yondashuv belgisi sifatida qabul qilinmoqda.
Amerika iqtisodiyoti beqarorlik fonida barqaror qolmoqda
AQSHdan kelayotgan yangi iqtisodiy ma'lumotlar mehnat bozorining barqarorligini ko'rsatmoqda. Ishsizlik nafaqasi uchun murojaatlar kamayishda davom etmoqda, va dastlabki baholarga ko'ra, ish bilan bandlik darajasi barqaror.
Qizig'i shundaki, Elon Musk tomonidan davlat xizmatchilarining sonini keskin kamaytirish rejasi hali statistikada sezilarli aks etmagan — xuddi Trampning boj siyosati kabi.
Tariflar aniq sanalar bilan: jadvalga zarba
Prezident Tramp import avtomobillar va pikaplar uchun 25 foizlik bojni 3-apreldan kuchga kiritadi. 3-maydan esa shu kabi bojlar avtomobil qismlariga ham tatbiq etiladi. Qattiq ritorikaga qaramay, Tramp shartlarni o'zgartirish ehtimolini inkor etmadi, bu esa vaziyatning keyingi rivojiga qiziqishni saqlab qolmoqda.
Texnologik gigant bozor pasayishini yumshatdi
Indekslar umumiy pasayish fonida Apple aksiyalari 1.05% ga o'sdi — bu dinamikasi S&P 500 yo'qotishlarini biroz yumshatdi va chuqurroq qulashdan saqlab qoldi.
Asablar charchoqda: investorlar noaniqlikda qamalib qolgan
Trampning savdo tashabbuslarining noaniqligi Wall Street'ga bosimni davom ettirmoqda. Investorlar xalqaro ta'minot zanjirlarining uzilishi, kapital oqimi va inflyatsiya kutilmalari oshishidan xavotirda. Bularning barchasi global o'sish istiqbollari bo'yicha ishonchga jiddiy putur yetkazishi mumkin.
Dollar Tree bozorni hayratda qoldirdi: aksiyalar ochiqlik fonida ko'tarildi
Korporativ fonda chegirmali do'konlar tarmog'i Dollar Tree ajralib turdi. Family Dollar sho'ba brendidagi muammolar — taxminan bir milliard dollarlik zarar — tan olinganidan so'ng kompaniya aksiyalari kutilmaganda 11% ga oshdi. Sabab — tahlilchilarning aksiyalar bahosini yuqoriga qayta baholashi. Mutaxassislar fikricha, rahbariyatning halolligi va strategiyaning qayta ko'rib chiqilishi ehtimoli bozor tomonidan ijobiy signal sifatida qabul qilindi.
E'tibor inflyatsiyaga: investorlar yangi indikator oldidan nafasini ushlab turibdi
Juma kuni bozor ishtirokchilari e'tibori fevral oyi uchun iste'mol xarajatlari bo'yicha PCE indeksi — Federal rezerv tomonidan asosiy inflyatsion bosim ko'rsatkichi sifatida qaraladigan ma'lumotga qaratiladi. Hisobot natijalari regulyatorning foiz stavkalari bo'yicha keyingi qarorlariga ta'sir qilishi va ikkinchi chorak uchun ohangni belgilashi mumkin.
AQSH aksiyalari qizil zonada: pandemiyadan beri eng yomon boshlanish
Savdo keskinligi kuchayishi va pul-kredit siyosati atrofidagi noaniqliklar investorlar kayfiyatiga allaqachon ta'sir ko'rsatmoqda. Treyderlar AQSH aksiyalaridagi pozitsiyalarni sezilarli qisqartirdilar:
- S&P 500 fevral oyidagi rekorddan 7% ga chekingan
- Nasdaq o'z cho'qqisidan deyarli 12% ga tushgan
Osiyo bosim ostida: Yapon va Koreya avtomobil gigantlari bozorni sudrab tushirmoqda
Osiyo bozorlarini ham pessimizm egalladi. Juma kuni mintaqaning asosiy indekslari pasaydi, ayniqsa Yaponiya va Janubiy Koreyada.
- Nikkei 2% dan ortiq tushdi, bunga Toyota va Honda aksiyalaridagi pasayish sabab bo'ldi
- KOSPI ham avtomobil sektori fonida ikki haftalik minimumga tushdi
Gonkong trendlardan tashqarida: Xitoy bozori boshqacha reaksiya bildirdi
Hayratlanarli tarzda, Gonkongning Hang Seng indeksi global xavotirlarga qaramay 0.6% ga ko'tarildi. Bozor yangi tariflar xavfini e'tiborsiz qoldirib, Vashingtondan chiqqan ijobiy signallarga javob berdi. Tramp TikTok'ni ByteDance'ga aloqasi bo'lmagan amerikalik investorga sotish bo'yicha kelishuvga erishilsa, Xitoyga qarshi tariflarga imtiyoz berishga tayyorligini bildirdi.
Avtogigantlar yo'nalishni o'zgartirmoqda: ishlab chiqarish zarbadan chetlashmoqda
Oq uy tomonidan boshlangan yangi tarif to'lqini global avtomobil sanoati xaritasini o'zgartira boshladi. Volvo Cars, Audi (Volkswagen tarkibida), Mercedes-Benz va Hyundai kabi yirik ishlab chiqaruvchilar ishlab chiqarish quvvatlarining bir qismini barqarorroq mintaqalarga ko'chirishlarini rasman e'lon qildilar. Sabab — yangi savdo to'siqlari sababli yuzaga keladigan xarajatlar.
Butun avtomobillarini faqat Italiyada ishlab chiqaradigan Ferrari esa boshqacha yo'l tutdi — kompaniya logistika va eksport xarajatlarini qoplash uchun ayrim modellarning narxini 10% gacha oshirishni rejalashtirmoqda.
Dollar kuchini yo'qotmoqda: bozorlar AQSH iqtisodiy istiqbollaridan xavotirda
AQSH valyutasi valyuta bozorlarida zaiflashmoqda. Tariflar iqtisodiy o'sishga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkinligidan xavotir kuchaymoqda. Yevro $1.07942 darajasida ushlanib turibdi va chorakni 4% ga o'sish bilan yakunlashi kutilmoqda
Yaponiya yenasi kuchaymoqda: e'tibor Bank of Japan foizlariga
Yena biroz kuchayib, Osiyo savdo sessiyasida dollarga nisbatan 150.76 darajasiga yetdi.
- Chorak boshidan beri yen 4% ga mustahkamlandi
- Sabab — Yaponiya Markaziy banki uzoq yillik tanaffusdan so'ng foiz stavkalarini oshirishi mumkinligi haqidagi kutilmalar
Tokio inflyatsiyasi monetar siyosatning qat'iylashuvi tarafdorlarini qo'llab-quvvatlamoqda
Juma kuni e'lon qilingan ma'lumotlarga ko'ra, Tokio shahrida asosiy iste'mol inflyatsiyasi mart oyida tezlashgan. Oziq-ovqat narxlari o'sishda davom etmoqda, inflyatsiya esa Bank of Japan belgilagan maqsadli darajadan yuqorida. Bu monetar siyosatni kuchaytirishga pul tikayotgan ishtirokchilar pozitsiyasini kuchaytirmoqda.
Oltin porlamoqda: qimmatbaho metal tarixiy maksimumni yangiladi
Global savdo mojarolari kuchaygan bir paytda, oltin yana "xavfsiz qo'nim" maqomini tasdiqladi.
- Juma kuni spot narxi 1 unsiya uchun $3,073.31 ga yetdi (+0.58%)
- Kapital fond bozorlaridan konservativ aktivlarga o'tayotgan bir paytda oltin tengsiz ustunlikka ega
Yil boshidan beri oltin narxi 17% dan ortiq oshdi — bu 2025-yilning 1-choragini 1980-yillardagi eng yaxshi ko'rsatkichlarga yaqinlashtirmoqda.
- So'nggi marta bu darajadagi choraklik o'sish 1986-yilda kuzatilgan edi
Neft bosim ostida: narxlar geosiyosat va yetkazib berish cheklovlariga javob bermoqda
Oltin tez o'sayotgan bo'lsa, neft bozori ehtiyotkor harakat qilmoqda:
- WTI 0.39% ga oshib, barreli $69.92 ga yetdi
- Brent 0.33% ga oshib, $74.03 ga chiqdi
Investorlar ikki asosiy omilni baholamoqda:
- Bir tomonda — geosiyosiy taranglik ta'minot xavotirini oshirmoqda
- Ikkinchi tomonda — yangi tariflar iqtisodiy o'sishni sekinlashtirib, energiyaga bo'lgan talabni kamaytirishi mumkin
Kundalik o'zgaruvchanlik kichik bo'lganiga qaramay, sessiya yakunida fyucherslar biroz pasaydi:
- Brent shartnomalari 0.07% ga tushib, $73.98
- WTI ham 0.07% yo'qotib, $69.87 darajasida yakunlandi
Bunday volatillik bozorning keskin kutish holatida ekanini ko'rsatmoqda — investorlar ta'minot qisqarishining ijobiy ta'siri tariflar keskinligining salbiy ta'sirini bosib o'tadimi, deb o'ylashmoqda.
